Mixail Çexov

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Mixail Çexov
rus. Михаил Александрович Чехов
Doğum tarixi 29 avqust 1891(1891-08-29)[1][2]
Doğum yeri
Vəfat tarixi 30 sentyabr 1955(1955-09-30)[3][4][…] (64 yaşında)
Vəfat yeri
Vəfat səbəbi ürək tutması
Dəfn yeri
  • Hollivud-Hillz qəbiristanlığı[d]
Vətəndaşlığı
Fəaliyyəti kino aktyoru, teatr aktyoru, aktyor, teatr pedaqoqu[d], kinorejissor, teatr rejissoru
Fəaliyyət illəri 1912–1954
Təhsili
Teatr
Mükafatları RSFSR əməkdar artisti
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Mixail Çexov (rus. Михаи́л Алекса́ндрович Че́хов; 29 avqust 1891[1][2], Sankt-Peterburq[4] – 30 sentyabr 1955[3][4][…], Beverli-Hillz, Kaliforniya) — rus və amerikalı dram aktyoru, teatr müəllimi, rejissor. RSFSR-in əməkdar artisti (1924). Yazıçı Anton Çexovun qardaşı oğlu, publisist Aleksandr Çexovun oğlu. Məşhur "Aktyorun texnikası haqqında" kitabının müəllifidir.

Tərcümeyi-halı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Mixail Çexov, Alexander Çexov və onun ikinci həyat yoldaşı Natalya Aleksandrovnanın oğludur (1855–1918).

1907-ci ildə Sankt-Peterburq Balaca (Suvorinsk) Teatrının teatr məktəbinə daxil olur, burada Boris Qlaqolin və Vladimir Sladkopevtsev kimi müəllimlərdən dərs alır. Suvorinski Teatrının səhnəsində müxtəlif rollar oynayir ("Yay Kottecləri" pyesində Tusik və s.). 1912-ci ildə Konstantin Stanislavski tərəfindən Moskva İncəsənət Teatrına dəvət edilir və bir filiala daxil olur.

Bir il sonra, Moskva İncəsənət Teatrının Birinci Studiyasında E. B. Vaxtanqovun rəhbərliyi ilə fəaliyyətə başlayır.

1921-ci ildə Mütəxəssisin məşhur prodüserində (Stanislavski və Nemiroviç-Dançenko) Xlestakov rolunu oynayır. Rus teatr tarixində M. Çexov bu obrazın ən yaxşı yaradıcılarından biri hesab olunur.

1922-ci ildə Moskva İncəsənət Teatrı 2-yə çevrilən Birinci Studiyanın rəhbəri oldu.[5]

1918-ci ildə o, öz studiyasını yaradır, burada fəaliyyət göstərən psixotexnika (R. Steiner və A. Belyın antroposofik təlimlərinin güclü təsiri altında) tədqiqatı ilə məşğul oldu. Rudolf Steinerin sədaqətli davamçısı idi.[6] Antroposofiyanı mənəvi yenidən doğuş mənbəyi və eyni zamanda aktyorluğun inkişaf yolu hesab edir, onunla görüşü "həyatındakı ən xoşbəxt dövr" adlandırdı.[5]

1922–1923-cü illərdə ABŞ-da teatr qastrollarında iştirak edir. Amerika mətbuatı Çexovu "səhnənin Motsartı", "min üzlü bir adam" adlandırdı.[5]

1928-ci ildə bütün inqilabi dəyişiklikləri qəbul etməyərək Almaniyada qastrol səfərindən qayıtmamaq qərarına gəldi.[5] 1929–1930-cu illərdə üç filmdə rol aldı, Max Reinhardt Teatrında çalışır. 1930-cu ildə Çexoslovakiyada bir teatr təşkil etməyə çalışdı, lakin subsidiyalardan imtina edərək Parisə köçür. Berlin, Vyana, Paris, London dram teatrlarının səhnəsində çıxış edib.[7] 1939-cu ildən bəri ABŞ-da yaşadı,[5] aktyorlar arasında çox populyar və məşhur olan "Aktyorlar Laboratoriyası" (ing. Actors Laboratory) yaratdı.[5] Zaman-zaman Mixail Çexov "Ən yaxşı dəstəkləyici aktyor" (1946) nominasiyasında Oskar mükafatına layiq görüldüyü roluna görə, xüsusən də "Bükülmüş" (rejissor Alfred Hiçkok) filmində rol almışdır. Elə həmin il Motion Picture İncəsənət və Elmlər Akademiyasının üzvü olur<ref>Иванян Э. А. Энциклопедия российско-американских отношений. XVIII-XX века. Москва: Международные отношения. 2001. ISBN 5-7133-1045-0.</ref. Ömrünün son illəri əsasən müəllimliklə məşğul idi.

1 oktyabr 1955-ci ildə Kaliforniyanın Beverli-Hillz şəhərində vəfat etmişdir.

"Çexovun sistemi"

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Belə oldu ki, Rusiyada "Stanislavskinin Sistemi" rejissorluq və aktyorluq sahesində fəaliyyət göstərən bir çox müəllimlərin əsas götürdükləri ümumi qəbul edilmiş fəaliyyət tədrisi hesab olunur. Çexovun inteqrasiya edilmiş bir sistem kimi tədrisi daha az teatr ustaları tərəfindən müsbət qarşılanır, lakin hər bir aktyor özünə yaxın olan yanaşmanı seçməkdə azaddır. Çexov və Stanislavski məktəbləri bir-birinə bənzəyir, lakin aktyoru təklif olunan şərtlərdə yerləşdirməyə yanaşması ilə əsaslı şəkildə fərqlənirlər. Unutmamalıyıq ki, Mixail Çexov Konstantin Stanislavskinin tələbəsi idi, buna görə də sistemlərindəki fərqlər qarşıdurma demək deyil.

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1932-ci ildə Mixail Çexov ilk dəfə Riqada öz teatr studiyasını açır.[7] Burada metodika və strategiya, sonradan "Aktyorun texnikası haqqında" kitabda izah edilmiş ustad dərsləri keçirməyə başladı. Özü bu kitabı həyatda və dünyada (Rusiya, Latviya, Litva, Polşa, Çexoslovakiya, Avstriya, Almaniya, Fransa, İngiltərə və Amerikada) səhnədə tanış olduğu bir çox aktyorun texnikasını "gözdən salma" (müşahidə) adlandırır. Çox sistemsiz bir məktəbə daxil olan çox sayda fərqsiz, texnika və yanaşmaları toplaya və süzə bildi. Bunun üçün o, yığılan materialı asanlaşdırmaq üçün uzun illər çalışdı və sonradan bədii rəhbər olduğu teatrın tələbələri və aktyorlarına tətbiq etdi ("Çexov oyunçuları").

1936-cı ildə İngiltərədə bir teatr məktəbi açıldı (Devonshire, Dartington Hall). Çexov onun lideri idi və texnologiyasının tələbələrə tətbiq edilməsində ilk "təcrübələrə" başladı. İkinci Dünya Müharibəsi başlamazdan əvvəl məktəb Amerikaya köçdü, burada peşəkar bir teatr ("Çexov Oyunçuları") oldu. O dövrdə Amerikada mərkəzləşdirilmiş fəaliyyət göstərən məktəb yox idi, buna görə amerikalılar Mixail Çexovun yeni yanaşmalarını onlar üçün maraqla qəbul edirdilər. Teatr xalq arasında populyar idi və təkcə Brodveydə deyil, başqa dövlətlərə qastrol səfərlərinə də çıxırdı. Sonradan teatrın gənc aktyorları cəbhəyə çağrıldı, buna görə Çexovun "təcrübələri" dayandırıldı.

Mixail Çexov kitabını ingilis dilində yazmışdı və bu kitab yalnız müharibə bitdikdən sonra rus dilinə tərcümə edildi.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 Bibliothèque nationale de France Mihail Aleksandrovič Čehov // BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
  2. ↑ 1 2 Michael Chekhov // Babelio (fr.). 2007.
  3. ↑ 1 2 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
  4. ↑ 1 2 3 4 Чехов Михаил Александрович // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохорова 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
  5. ↑ 1 2 3 4 5 6 Иванян Э. А. Энциклопедия российско-американских отношений. XVIII-XX века. Москва: Международные отношения. 2001. ISBN 5-7133-1045-0.
  6. ↑ Хемлебен Й. Рудольф Штайнер: Биографический очерк. — М.: Издательство имени Н. И. Новикова, 2004. — ISBN 5-87991-004-0.
  7. ↑ 1 2 "Михаил Чехов —". www.russkije.lv. 2021-09-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-12-14.

Ədəbiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Mixail_Çexov&oldid=7703423"